Terugblik Veiligheidsdag 22 februari 2025

Afgelopen zaterdag, 22 februari, organiseerde de Commissie Veiligheid Zweefvliegen (CVZ), de jaarlijkse Veiligheidsdag.
Deze bijeenkomst staat volledig in het teken van het veiliger maken van onze sport, en elke club ontvangt een uitnodiging om 1 of 2 leden van het veiligheidsteam af te vaardigen. Ook dit jaar was de zaal ‘uitverkocht’, en met ruim 40 deelnemers waren bijna alle clubs vertegenwoordigd.

Helaas hadden we als zweefvlieg-gemeenschap ook in 2024 weer een aantal ongevallen te betreuren, en helaas ook weer 1 dodelijk ongeval. Het tussentijds rapport hiervan is inmiddels beschikbaar:
BFU Bulletin Juni 2024: pagina 65 t/m 88
Dit jaar stonden er 5 onderwerpen op de agenda van de Veiligheidsdag

Een belangrijk middel om zweefvliegen veiliger te maken is het doen van een veiligheidsmelding als er iets voorgevallen is, maar ook als het dit keer nog net goed is gegaan. De meeste clubs maken hiervoor gebruik van het landelijk meldportaal.
Zo kan zowel de club, als ook (via de CVZ) andere clubs leren van deze voorvallen.

Maar wat gebeurt er eigenlijk met je melding nadat je deze hebt ingediend? En wat is de rol van het veiligheidsteam van je club, en de rol van Analysebureau Luchtvaartvoorvallen (ABL)?
En wat gebeurt er eigenlijk als je iets meldt waarbij een andere vlieger de regels met opzet overtreedt en daarmee de veiligheid van anderen in gevaar brengt?
Wist je dat dan zelfs de luchtvaartafdeling van het Openbaar Ministerie
een onderzoek kan starten?

In deze sessie hebben we aan de hand van een fictieve casus dit besproken, en ook laten zien hoe belangrijk het is dat een vlieger die een fout begaat hier ook zelf een melding maakt. Het was interessant om te zien dat de meningen nog verdeeld zijn over het belang om voorvallen ook te melden bij het ABL, hoewel dit in veel gevallen ook wettelijk verplicht is.
We zullen in een komende nieuwsbrief nog uitgebreid terugkomen op dit onderwerp, maar voor nu delen we alvast dit artikel met meer uitleg over de rol van het Openbaar Ministerie in de kleine luchtvaart:
Openbaar Ministerie: Just Culture en Luchtvaartzaken

In deze werksessie hebben we, naar aanleiding van een ongeval vorig jaar met een Duo Discus, met elkaar gesproken over de zaken die spelen wanneer twee brevethouders samen in een tweezitter vliegen. Naast dat dit natuurlijk hartstikke gezellig is kent deze situatie voordelen, zo kan je de workload wat verdelen en rustig op je gemak je boterhammen eten terwijl de ander stuurt.
Maar waar we minder bij stil staan is dat het met z’n tweeën vliegen ook nieuwe risico’s met zich meebrengt.
Belangrijke lessen zijn: zeg het als de andere vlieger beslissingen neemt die jou oncomfortabel maken, maak vooraf duidelijke afspraken met elkaar, en debrief na de vlucht met elkaar wat er goed ging en wat je zelf anders gedaan zou hebben.
Met dank aan gastspreker Theo!

Na de lunch was het tijd voor de 3e sessie van de dag.
Als je al meer dan 50 sleepstarts hebt gemaakt, op verschillende velden, dan heb je waarschijnlijk al een keer de ervaring gehad van ‘Oh! Dat ging maar net goed over die bomen!’
In deze presentatie zijn we dieper gedoken in de theorie en de berekeningen achter zo’n sleepstart.
Voor motorvliegtuigen is vaak take-off performance berekend en bekend, maar hoe zit dat eigenlijk als er een zweefvliegtuig achter hangt? En maakt het nog uit of dat een lichte eenzitter is, of een zware tweezitter met motor? Met dank aan veel noeste arbeid van CVZ-lid Herman is er nu een rekenkundig model voor een aantal sleepvliegtuigen, waardoor je vooraf kan berekenen wat je kan verwachten.
Dit leidde tot een aantal interessante conclusies, bijvoorbeeld over het belang van de ondergrond.
Slepen jullie op jouw club of op kamp? Vraag dan vooral eens aan je veiligheidsteam of dit rekenkundig model ook iets voor jullie kan betekenen, en of het gebruiken van ‘abort markers’ ook iets voor jouw club kan zijn!

We proberen natuurlijk met z’n allen te voorkomen dat er voorvallen en ongevallen gebeuren, maar als er dan een ernstig voorval of ongeval is gebeurd, dan is het belangrijk om onderzoek te doen naar de grondoorzaak. Of eigenlijk: naar de grondoorzaken. Veiligheidsteams gebruiken hiervoor verschillende methodes. In deze presentatie heeft CVZ-lid Alex een nieuwe, gratis, tool laten zien die hierbij kan helpen. De uitleg was aan de hand van een ongeval dat we helaas maar al te goed kennen: de landing met ingetrokken hoofdwiel. Helaas dit keer ook nog eens op een asfaltbaan.
Deze tool heet Tripod Lite, en is gebaseerd op de methode van het ‘barrièremodel’, waarbij je niet alleen kijkt naar wat er mis is gegaan, maar ook welke barrières er zijn ingericht om zo’n voorval normaal te voorkomen, en waarom die barrières dit keer niet gewerkt hebben. Dit geeft weer inzicht, kan een club helpen maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat de barrières minder snel falen, of dat de club zelfs nieuwe barrières kan maken. Zodat er niet elk seizoen weer nieuwe witte strepen op de asfaltbaan komen te staan

Helaas ging het laatste onderwerp niet door in verband met ziekte van de spreker.
Deze info gaan we nog nasturen naar de veiligheidsteams.

De dag eindigde met een oproep vanuit de commissie aan heel zweefvliegend Nederland:
We hebben heel veel goede ideeën om zweefvliegen veiliger te maken, die nu op de plank blijven liggen, omdat we simpelweg niet de mankracht hebben om het op te pakken.
Daarom de oproep aan jou: wil jij meehelpen aan het veiliger maken van onze zweefvliegsport?
Neem dan contact met ons op!

De commissie vergadert 10x per jaar, bijna altijd digitaal tegenwoordig. Maar ook als je een specifieke bijdrage wilt leveren, bijvoorbeeld het maken van veiligheidsposters, filmpjes, organiseren van (online) bijeenkomsten, helpen bij het beheer van het meldportaal, helpen bij onderzoeken en analyses etc, en je niet per sé 10x per jaar bij de vergadering wilt aansluiten, dan kan dat ook!
Laat het ons in ieder geval weten: [email protected]
Zonder extra hulp blijven we beperkt in wat we kunnen doen.

Heb je nog vragen over de Veiligheidsdag, of heb je ideeën hoe we de sport veiliger kunnen maken?
Neem dan contact op met het veiligheidsteam van je eigen club of mail naar [email protected]