Veilige Sportomgeving

Op deze pagina vind je informatie over verschillende soorten veiligheid en grensoverschrijdend gedrag. Daarnaast kun je hier informatie vinden om een melding te maken over grensoverschrijdend gedrag en onze vertrouwenscontactpersoon of een Verklaring Omtrent Gedrag aanvragen.

De KNVvL hecht veel waarde aan het realiseren van een veilig sportklimaat. Iedereen moet een leven lang onbezorgd plezier kunnen beleven aan de luchtsport. We hebben veel informatie beschikbaar om sporters, trainers en bestuurders te ondersteunen. Grensoverschrijdend gedrag, in welke vorm dan ook, hoort niet in onze sport thuis.

Van pesten tot en met seksueel misbruik

Onder grensoverschrijdend gedrag (GOG) valt al het gedrag dat we niet willen zien binnen de vereniging. Het gaat dan over schendingen van normen en waarden van de sport en samenleving zoals die zijn vastgelegd in wet- en regelgeving, statuten, reglementen en gedragscodes. Denk daarbij aan seksuele intimidatie en seksueel misbruik, discriminatie, intimidatie- en machtsmisbruik, pesten, fysieke en verbale agressie, dopingovertredingen, wedstrijdmanipulatie, matchfixing en fraude. Zorg er als bestuur voor dat je gewenst en ongewenst gedrag bespreekbaar maakt, zodat iedereen weet waar de grenzen liggen.

Onder seksuele intimidatie wordt verstaan: enige vorm van ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele duiding dat als doel of gevolg heeft dat de waardigheid van de persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende situatie wordt gecreëerd. Denk daarbij bijvoorbeeld aan verbale intimidatie (seksuele dingen roepen naar iemand), shame sexting (het onder dwang delen van sexy foto's/filmpjes) en niet-functionele of ongewilde aanrakingen (masseren waar het niet nodig is bij een blessure) tot aanranding, verkrachting.

Spreek gedragsregels af
Bepaal met elkaar welk gedrag je binnen de vereniging wilt zien en leg dit vast. Met de gedragsregels of verenigingsregels creëer je een basis voor een open cultuur waarbinnen je ongewenst gedrag bespreekbaar kunt maken. Je kunt voorbeelden van ongewenst gedrag, zoals discriminatie of pesten, expliciet benoemen in de gedragsregels. Als bond vinden wij het belangrijk om aandacht te hebben voor het voorkomen van grensoverschrijdend gedrag. Zo hebben de sportbonden en NOC*NSF gezamenlijk afspraken gemaakt over gedragsregels die voor iedereen in de sport gelden. De KNVvL heeft ook eigen gedragscodes voor leden en functionarissen.

Daarnaast ondersteunen we, samen met het Centrum Veilige Sport Nederland van NOC*NSF, verenigingen bij het ontwikkelen van een eigen preventiebeleid. Het Centrum Veilige Sport Nederland heeft een speciale tool ontwikkeld voor sportbestuurders en vrijwilligers van sportverenigingen die ‘High 5!’ heet. Met het “High 5!” stappenplan krijg je als vereniging op een laagdrempelige en eenvoudige manier inzicht in wat een vereniging kan doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Doorloop de 5 stappen en optimaliseer het sportklimaat binnen jouw vereniging.

Wij adviseren verenigingen om in elk geval de volgende vier zaken goed te regelen:
Bepaal hoe je met elkaar wilt omgaan binnen je vereniging. Stel hiervoor, liefst in samenspraak met je leden, gedragsregels op en zorg dat die gaan leven binnen de vereniging.
Stel een vertrouwenscontactpersoon aan. Zorg ervoor dat deze VCP voor iedereen goed vindbaar en benaderbaar is om vertrouwelijk te kunnen praten over mogelijk grensoverschrijdend gedrag.
Vraag van al je functionarissen (bestuur- en commissieleden, trainers/coaches en begeleiders), een verklaring omtrent gedrag (VOG).
Zorg ervoor dat al je trainers/coaches kennis hebben over het creëren van een sociaal veilige sportomgeving.

Aan de slag binnen je vereniging
Je wilt als bestuur aan de slag voor een veilig sportklimaat, maar weet niet goed hoe te beginnen? Geen nood, hiervoor heeft het Centrum Veilige Sport Nederland een speciale tool ontwikkeld voor sportbestuurders en vrijwilligers van sportverenigingen die ‘High 5!’ stappenplan heet. Je krijgt als vereniging op een laagdrempelige en eenvoudige manier inzicht in wat een vereniging kan doen om grensoverschrijdend gedrag te voorkomen. Doorloop de 5 stappen en optimaliseer het sportklimaat binnen jouw vereniging.

Een van de preventieve maatregelen die een vereniging kan nemen is het aanvragen van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) voor vrijwilligers. Een VOG is een document van het ministerie van Justitie en Veiligheid waaruit blijkt dat het gedrag uit het verleden van een persoon geen bezwaar oplevert voor het gevraagde doel, bijvoorbeeld het werken met minderjarigen bij een vereniging. Een VOG staat ook wel bekend als een 'bewijs van goed gedrag'.

Vrijwilligers verplichten om een VOG te tonen is één van de maatregelen die je als bestuur kunt/moet nemen om de kans op grensoverschrijdend gedrag binnen de club te verkleinen. Het vermindert het risico dat personen die in het verleden in de fout zijn gegaan een functie bij de sportvereniging kunnen uitoefenen en daar opnieuw in de fout gaan.

Gratis aanvragen
Wist je dat je als sportvereniging gratis een VOG kunt aanvragen voor je vrijwilligers? Je moet dan wel aan enkele voorwaarden voldoen. Alle informatie hierover en over hoe je VOG’s kan aanvragen vind je op VOG aanvragen. De KNVvL adviseert verenigingen om in elk geval voor alle vrijwilligers (bestuur- en commissieleden, trainers/coaches en vertrouwenscontactpersonen) een VOG aan te vragen.

Al deze maatregelen bieden geen garanties, maar je laat als vereniging wel zien dat je de veiligheid van je leden serieus neemt en de achtergrond van je kaderleden/vrijwilligers kent.

Wil je als lid een gratis VOG aanvragen, kijk dan verder op pagina Verklaring Omtrent Gedrag.

De vertrouwenscontactpersoon (VCP) binnen de sportvereniging of sportbond is het eerste aanspreekpunt voor iedereen die een vraag heeft over of te maken heeft met grensoverschrijdend gedrag. De VCP fungeert als eerste opvang voor leden (sporters, ouders van sporters, toeschouwers, kaderleden, vrijwilligers en bestuursleden) met een vraag of een melding van grensoverschrijdend gedrag. Ze bieden een luisterend oor, geven raad en verwijzen door naar geschikte hulp. De VCP is zelf géén hulpverlener en doet nooit zelf onderzoek bij incidenten. Als vereniging is het ook aan te raden een eigen vertrouwenscontactpersoon aan te stellen. Zo hebben je eigen leden ook een direct aanspreekpunt binnen de vereniging, die tevens de cultuur en structuur van de club goed kent. Daarnaast is de VCP, binnen zowel de bond als de vereniging, een belangrijke sparringpartner van het bestuur, evenals een aanjager en borger van preventief beleid.

De vertrouwenscontactpersonen bij KNVvL Bondsbureau zijn:
Bryan Meijers: [email protected] - 0348-437060
Frederike Vonk: [email protected] - 0348-437060

De vertrouwenscontactpersonen zijn per mail en telefonisch op werkdagen tussen 10:00 en 16:00 uur bereikbaar. Meldingen worden te alle tijde volledig vertrouwelijk behandeld.

Let op! Vertrouwenscontactpersonen en vertrouwenspersonen hebben verschillende functies. Een vertrouwenscontactpersoon hoort aan en stuurt door naar de juiste hulpverlening. Een Vertrouwenspersoon begeleidt iemand voor langere tijd.

Voor bestuurders, kader en sporters van verenigingen zijn bij het Centrum Veilige Sport Nederland e-learnings beschikbaar over diverse thema’s. Via de e-learnings kan je iedereen binnen jouw club laagdrempelig bijscholen over bijvoorbeeld pesten, seksuele intimidatie, discriminatie of financiële integriteit.

Begin 2024 is door de KNVvL een serie webinars en een fysieke bijeenkomst georganiseerd rondom het thema veilige sportomgeving. Vragen over dit onderwerp kunnen gesteld worden aan de Coordinator Sportontwikkeling, Marleen Snaak via [email protected].

Ondanks alle maatregelen, kan het natuurlijk toch een keer mis gaan binnen jouw vereniging. De VCP van een vereniging of bond fungeert dan als eerste opvang voor leden met een vraag of een melding van grensoverschrijdend gedrag. Ze bieden een luisterend oor, geven raad en verwijzen door naar geschikte hulp. De VCP is zelf géén hulpverlener en doet nooit zelf onderzoek bij incidenten. Daarnaast kan iedereen terecht bij het Centrum Veilige Sport Nederland voor vragen en/of advies. Ook de VCP zelf, en het bestuur van een vereniging kunnen hier gebruik van maken.

Het doen van een officiële melding doe je in eerste instantie bij het bestuur van je vereniging of (de tuchtcommissie van) van de bond. Bij het Centrum Veilige Sport kan je altijd terecht om te sparren over incidenten. Zij luisteren naar je, denken met je mee en begeleiden je bij het vinden van de beste oplossing.

Hieronder kun je op een infographic klikken dat uitlegt wat je als bestuur moet doen bij seksuele intimidatie en misbruik in de sport.

Seksuele intimidatie en misbruik in de sport - wat te doen als bestuur?

Bestuurders en begeleiders/instructeurs/coaches van sportverenigingen zijn verplicht om vermoedens van seksuele intimidatie en misbruik te melden. Bestuurders moeten dit melden aan het bestuur van de vereniging. Overige personen zoals begeleiders, instructeurs en coaches kunnen bij zowel het bestuur als de vertrouwenscontactpersonen terecht. Het bestuur van de vereniging meldt aan de tuchtrecht aanklager van de eigen sportbond.

In de infographic van het Centrum Veilige Sport wordt de route van het doen van een melding inzichtelijk gemaakt.

De leden van de bond zijn gebonden aan de reglementen die we met elkaar in de algemene ledenvergadering hebben vastgesteld: Statuten KNVvL, art. 18.d Tuchtrechtspraak door het Instituut Sportrechtspraak

Centrum Veilige Sport Nederland: Contact CVSN
Anoniem contact via: SpeakUp Chat
Anoniem contact buiten kantoortijden: Fier Chat

1. Sheets webinar 23 januari 2024
2. Sheets webinar 30 januari 2024
3a. Aanstellen VCP
3b. Functieprofiel VCP voorbeeld
3c. Webinar aanstellen VCP
4a. Sociale veiligheid NOC*NSF
4c. Centrum veilige sport Nederland
4d. Sociale veiligheid KNVvL - Hoe spreek je elkaar aan?
4e. Afsluiting en vervolgstappen
5. Vereniging en/of werkgever wat moet ik doen voor preventie en bij incidenten