Zonder KNVvL geen feest

De luchtvaartliefhebbers is het niet ontgaan: In 2019 vieren NLR, Fokker en KLM 100 jaar (burger)luchtvaart in Nederland. Deze drie organisaties bestaan in dit jubileumjaar 100 jaar en dat vieren zij gezamenlijk met onder andere speciale postzegels, een gewaagde fly past boven Amsterdam en het ELTA 100 symposium.

Wat velen niet weten is dat de KNVvL mede aan de basis heeft gestaan van het ontstaan van de luchtvaart in Nederland. Tegenwoordig acteert de bijna 112-jarige KNVvL voornamelijk als belangenvereniging om alle luchtvaarthobby’s mogelijk te houden. In het interbellum was de KNVvL op het gebied van de luchtvaart één van de belangrijkste gesprekspartners en adviesorganen van de overheid. We durven hierbij te stellen dat er zonder KNVvL dit jaar geen sprake zou zijn van een eeuwfeest voor de Nederlandse luchtvaart.

Het was op dringend advies van diverse (KNVvL-)commissies om vanaf 1919 vol in te zetten op de ontwikkeling van de luchtvaart in Nederland. Het is een lange en saaie lijst als we alle adviezen en rapporten die door de KNVvL werden uitgebracht zouden vermelden. We benoemen er een aantal omdat we je graag laten zien dat de KNVvL een behoorlijke bijdrage heeft geleverd aan de basis van de luchtvaart in Nederland.

De KNVvL zond begin 1919 de eerste commissie naar Engeland ‘ter bestudering van het luchtvaartvraagstuk’. De heren Eddy Fuld en jonkheer Van den Berch van Heemstede, beide drijvende krachten van de KNVvL in die tijd, rapporteerden hun bevindingen namens deze commissie aan de toenmalige minister van Waterstaat, ir. König.

In april 1919 vond er een mogelijk nog belangrijker studiereis plaats naar Engeland. De commissie hiervan werd geleid door de toenmalige voorzitter dan de KNVvL, oud-minister (en toekomstig minister-president) H. Colijn. De studie betrof het internationale luchtverkeer naar Engeland. De commissie adviseerde onder andere om in Nederland een luchtvaartmaatschappij op te richten.

Eddy Fuld was vanuit de KNVvL vanaf het begin al betrokken bij het voorbereidende werk van de ELTA, de Eerste Luchtverkeer Tentoonstelling Amsterdam. Deze ELTA had tot doel het Nederlandse publiek enthousiast te maken voor de luchtvaart. Met ruim 500.000 bezoekers is dat wel gelukt! Het was dan ook een groots evenement dat van 1 augustus tot en met 14 september 1919 plaats vond in Amsterdam-Noord. Er waren vliegtuigbouwers, demonstraties en zelfs een luchtrace. Het publiek kon ook een rondvlucht maken, deze kostte 40 gulden. Voor die tijd een hoge prijs, toch werd er bijna 4000 keer gebruik van gemaakt.

Na het advies van de commissie Colijn eerder in 1919 en aangemoedigd door het grote succes van de ELTA, werd op 7 oktober 1919 de KLM opgericht. Mede-organisator van de ELTA, Albert Plesman, werd mede namens de KNVvL verzocht deze Nederlandse luchtvaartmaatschappij te gaan leiden. Op het voormalige tentoonstellingsterrein vestigde Anthony Fokker zijn fabriek. Over de luchtvaartpioniers Fokker en Plesman wordt op dit moment de dramaserie ‘de Vliegende Hollander’ opgenomen. Hierover - en over de gedetailleerde Fokker mock-ups die voor de film zijn gemaakt volgt - binnenkort meer in een volgende publicatie in deze serie KNVvL terug in de tijd.

Heb je een bijdrage of een idee voor een van de volgende publicaties in deze serie? Stuur een bericht naar [email protected] en schrijf mee!

Bronnen: o.a. Luchtvaartkennis 4/2007, Haagse Courant (1957), Wikipedia