Het NLR in oorlogstijd

De ALA is verheugd dat schrijver Bram Elsenaar in een speciale "ZOOM" presentatie zijn verhaal over het Nationaal Luchtvaartlaboratorium in de Tweede Wereldoorlog met ons wil delen.

Wie herinnert zich niet het Luchtvaartlab in Amsterdam aan het begin van de Haagse Weg. Op weg naar school in het begin van de jaren ’60 fietste ik (Jan Hemink) er geregeld langs. Later voetbalde ik ‘uit’ of had een sportdag van school “onder de rook van het Luchtvaartlab” op het sportpark Riekerhaven. Als luchtvaartmeteoroloog SPL kreeg ik er een rondleiding, was er het werkbezoek over windshear en deed ik mee aan een trainingssessie (oefenen sneeuwoperatie SPL): gebeurtenissen die me nog steeds bijstaan.

Altijd indrukwekkend, dat gebouw, daar weten ze alles van vliegen! En dat weten ze al sinds de oprichting van de RSL, de Rijks Studiedienst voor Luchtvaart in 1919.

Hoe het ’t Luchtvaartlab in oorlogstijd verging, daar is nu alles over bekend. Leest u mee met Bram als hij zijn presentatie over een stukje geschiedenis van NLL / NLR in het kort samenvat:

Op 18 mei 1940, drie dagen na de capitulatie van Nederland, stonden twee vertegenwoordigers van het 'Reichsluftfahrtministerium' voor de deur van het Nationaal Luchtvaartlaboratorium NLL in Amsterdam. Zij waren daar om het laboratorium ‘sicherzustellen' om voor hun Duitse collega's van de Aerodynamische Versuchsanstalt AVA in Göttingen aerodynamisch onderzoek op het gebied van de luchtvaart te gaan doen.
Wetenschappers van het NLL en van AVA kenden elkaar door hun wetenschappelijk werk.

Het NLL stond daardoor voor de pijnlijke keuze: wel of niet meewerken met de bezetter. Men besloot tot het eerste zolang het werk maar 'wetenschappelijk' was.

In de lezing zal geschetst worden wat voor onderzoek in de oorlogsperiode voor Nederlandse opdrachtgevers maar vooral voor AVA werd uitgevoerd tegen een achtergrond van een toenemende repressie door de Duitse bezetter. De twee onderzoeksinstituten, AVA en NLL "gebruikten" elkaar, maar hielden elkaar ook voor de gek. Er werd gewerkt, naar later bleek, aan geavanceerde Duitse vliegtuigprojecten. Tegelijkertijd waren de commercieel directeur en een aantal medewerkers actief in het verzet. En bereidde men zich voor op de wederopbouw na de oorlog.

Bram Elsenaar (1943) studeerde vliegtuigbouwkunde in Delft met aerodynamica als afstudeerrichting. Hij studeerde in 1967 af bij het 'Nationaal Lucht- en Ruimtevaart Laboratorium' NLR en vertrok daarna voor twee jaar naar Canada om aan het 'Institute for Aerospace Studies' te gaan studeren. Na terugkeer ging hij weer bij het NLR werken. In 1990 werd hij hoofd van de afdeling 'experimentele aerodynamica', een afdeling die verantwoordelijk was voor de uitvoering van al het windtunnelonderzoek ten behoeve van opdrachtgevers (zoals Fokker, Airbus en ARIANE-Space) of in het kader van Nederlandse of Europese onderzoeksprogramma’s. In 2004 ging hij met pensioen.

Bram Elsenaar begon zijn loopbaan bij het NLR met fundamenteel onderzoek in dezelfde windtunnel die tijdens de oorlog zo belangrijk was geweest. In 2020 verscheen het boek 'Onder de vleugels van Göttingen' waaraan hij meer dan zeven jaar heeft gewerkt. Van zijn hand verscheen ook het boek: "0.2<Ma<4.0 - 50 years high speed wind tunnel testing in The Netherlands" (2012) en diverse artikelen over luchtvaartonderzoek bij het NLR.

Maandag 10 mei 2021 van 19.30 - 20.30 uur via "ZOOM".

Bent u geïnteresseerd dan kunt u tot 5 mei een mailtje sturen aan: ([email protected]).

Uiterlijk 8 mei ontvangt u dan de aanmeldlink.