Lezing KWIKSTAART PH-AJQ (verslag)

2 juni 2023

2/06/23

Kort verslag

Op zaterdag 20 mei 2023 zijn zo’n 16 leden van ALA en Luchtvaartkennis (en een buitenlid) verzameld in de Cumulonimbuszaal van het kantoorgebouw van KNVvL in Woerden om te luisteren naar de presentatie, die Anne Joustra (historicus) heeft voorbereid over het ongeluk met de Kwikstaart.

Het verhaal

We schrijven 14 juli 1935. Gezagvoerder Silberstein en bemanning (5 koppen) zijn ingedeeld voor de dagelijks KLM routinevlucht naar Malmö. Ze nemen 15 passagiers mee. In noordelijke richting vliegen ze van Schiphol weg maar al gauw gaat het helaas mis. Eerst hapert de linker buitenmotor, dan de binnenmotor, dan stoppen ze allebei. Er zijn veel ooggetuigen die zien dat Silberstein terug wil naar Schiphol maar hij krijgt geen hoogte meer. De linkervleugel zakt
naar links en raakt het talud van de in aanbouwzijnde rijksweg A4 vlak voor de Spaarnwouderdwarsweg (nu de Schipholweg). Veel passagiers kunnen het vliegtuig verlaten met hulp van wielrenners, die toevallig passeren.
Dan breekt brand uit. Wielrenner Kick Pruijs probeert de cockpitdeuren te openen, ze zijn ontzet en zitten muurvast. Hij krijgt het niet voor elkaar met alle gevolg voor 4 bemanningsleden, die het niet overleven. Uit onderzoek blijkt dat ‘vapor lock’, een storing in de benzinetoevoer van de linker motoren, de oorzaak is.

In die tijd, zo vertelt Anne verder, hebben best wel veel vliegtuigongevallen plaatsgevonden. Hij somt op: in1934 de Uiver, in 1935 de Kwikstaart, de Maraboe, de Gaai en de Leeuwerik en in 1936 de Lappland. Als gevolg hiervan wordt de eerste Luchtvaartrampenwet aangenomen om onderzoek van luchtvaartongevallen beter te regelen / stroomlijnen.

Ramptoerisme

Niks nieuws onder de zon, het is er in 1934 ook al. KLM verkoopt een sloper de restanten van de Kwikstaart om snel op te ruimen. Maar die man probeert er een slaatje uit te slaan en stelt ze bij zijn bedrijf ten toon voor nieuwsgierige bezoekers tegen betaling van 0,10 cent. Dit onsmakelijke idee kan alleen verholpen worden als KLM de onderdelen weer terugkoopt en zo geschiedt.
Er is toevallig ook een filmploeg ter plaatse. De filmbeelden zijn wellicht gebruikt bij het onderzoek maar helaas ook vertoond in een bioscoop.
De hulpvaardige wielrenner Kick Pruijs krijgt naamsbekendheid als een fietsersbrug over de A4 ter hoogte van de Geniedijk, veel zuidelijker dan de plaats van het ongeval, naar hem vernoemd wordt.